Çocuklarda Öfke

Her anne babanın yaşadığı zorluklardan biri de çocuğun gelişim döneminde geçirdiği öfke nöbetleridir. Hemen hemen çoğu ebeveynin karşılaşmış olduğu bir durumdur. Peki bu durumda anne veya baba, ağlayan ve kimi zamanlarda kendini yere atan, istediğini yaptırana kadar bu hareketleri sürdürmeye devam eden çocuk karşısında nasıl davranmalı? Elbette hiçbir ebeveyn çocuğu üzülsün istemez. Ve çocuklarda genellikle bu durumdan olabildiğince faydalanırlar. Bu durumda anne ve baba olarak neler yapabilir? , Nedir bu öfke krizleri ? , bunlara bakalım.

Çocuklarda öfke nöbetini görüldüğü genel dönem 1,5-2,5 yaş aralığını kapsar. Yaşanılan bu krizler çocuğun gelişimin döneminin doğal bir uzantısıdır. Çocukların bağlanma ve bağımsızlaşma arasında yaşamış olduğu içsel çatışmanın dışa vurumudur. Bu yaşlardaki çocukların otonomi yani kendi özerkliklerini yaşama içgüdüsü oldukça yüksektir. Etrafındaki kişilere kendi gücünü ve özgürlüğünü kanıtlamak isterler. Bu süreçte genellikle fiziksel olarak zorlandıkları durumlar karşısında öfke krizi yaşar çocuklar. Aynı zamanda kendini yeterince ifade edemeyen ve dilsel gelişimi tam oluşmamış çocukların halini siz düşünün. Kendi özerkliklerini yaşamak isteyen çocuklar bu süreçte ebeveynlerin kuralları ile karşı karşıya kalır. Bu da çocuk ve ebeveyn arasında çatışmaya dönüşür. Kendi istediğini yapamayan çocuk, engel ile karşılaştığında öfke krizleri için ortam hazırlanmış olur. Oluşan bu öfke nöbetleri zamanla davranışa dönüşebilir. Özellikle kriz sırasında ebeveynlerin ilgi göstermesi ve çocuğun istediğini yapması , bu davranışın kazanılmasında rol oynar. Bazı çocuklar da doğru bir şey yaptıklarında ilgi görmezse öfke nöbeti geçirebilir. Çocuklar yorgun ve aç iken öfke krizi yaşayabilir. Bu sırada çocukların sabırlı olmalarını beklemek pek de doğru bir davranış olmayacaktır. Biz yetişkinler bile bu durumlarda kendimizi kontrol etmede zorlanırken..

Ebeveyn öfke nöbetlerini önlemek için neler yapabilir ?

• Öncelikle yaşanılan sorunun nedeni belirlenmeli. Nerede ve ne zamanlarda gerçekleştiği tespit edilmeli. Kimlerin yanında hangi sıklıkta oluşuyor?, Kriz öncesi ve sonrasında neler yaşanıyor bunlar belirlenmeli.
• Çocukların bir durumdan diğerine hazırlanmaları hızlı bir şekilde olmaz. Bu yüzden çocuğu durum değişikliğine hazırlamak önemli. Örneğin parktan eve dönülecek ise ‘beş dakika sonra eve gitmek için hazırlan’ uyarısı yapmak yerinde olacaktır. Bu durumda durum değişikliği yaşayan çocuk öfke nöbetine girmeyebilir.
• Çocukların gelişimde belli rutinler önemlidir. Uyku vakti, yemek vakti gibi düzenlemeler günlük yaşamında bazı durumları tahmin etmelerini kolaylaştırır. Ve daha az zorluk yaşayabilirler.
• Çocuklara tercih etme şansını bırakmak onları daha mutlu edecektir. Örneğin o gün giyeceği kıyafetlerinde çocuğa bir karar verme alanı oluşturmak gerekir. Böylece kendi karalarını verebilen çocuk yaşamış olduğu kontrol duygusundan mutlu olacaktır.
• Çocukları fiziksel ve ruhsal gelişiminden fazla beklenti içerisine düşürmeden tercih hakkı vermek öfke nöbetini engellemeye yardımcı olacaktır.

Öfke krizi sırasında neler yapılabilir ?

• Öfke krizi başlayan çocuk karşısında ebeveyninde öfkeli olması doğru bir davranış olmaz. Bu sırada sabırlı ve sakin olmak önemlidir. Yoksa öfke nöbeti daha büyük bir sorun haline dönüşebilir.
• Kriz sırasında çocuk ile göz temasından kaçınmalı , olabildiğince aldırmaz tavır sergilemeli ve çocuk sakinleştiği zaman göz teması kurmak ve iletişime geçmek daha doğru olacaktır. Bu sırada çocuğun güvende olduğunu hissetmek adına yakınında bekleyebilirsiniz.
• Eğer kalabalık bir ortamda çocuğunuz kriz yaşıyorsa yalnız kalacağınız bir yere geçip , çocuğun sakinleşmesini orada birlikte beklemelisiniz.
• Öfke nöbeti süresince çocuğa nasihat veya ders vermeye çalışmayın. Sabırlı olun ve sakinleşmesini bekleyin.
• Nöbet sonrasında hemen çocuğa istediğini vermemeli veya onun istediği şeyi yapmamalısınız. Zira bu durumda çocuktaki öfke krizi pekişecektir.
• Nöbet yaşayan çocuk kendisinden dahi bu durumlarda korkabilir. Bu yüzden çocuğunuza davranışını onaylamadığınızı aynı zamanda onu sevdiğinizi hissettirmelisiniz. Bu durumda çocuk , sevildiğini hissetme ihtiyacı duyabilir.

Çocuklar eğer günde üç kere ve daha fazla nöbet yaşıyor ve nöbetler on beş dakikadan uzun sürüyorsa bir uzmana danışmak yerinde olacaktır. Çocuk dört yaşını geçmiş ve hala nöbet yaşıyorsa , kriz sırasında kendisine veya etrafına zarar veriyorsa , ebeveyn olarak bu durumda ne yapacağınız bilemiyorsanız uzmana danışmalısınız.

Kaynak

http://www.gunisigicocuk.com

http://www.gozdeerdogan.com.tr

Bir önceki yazımız olan Çocuklarda TikTok Kullanımı ve Önlemler başlıklı makalemizde aile sınırlandırması, çocuk ve çocuk gelişimi hakkında bilgiler verilmektedir.